Ko nga tikanga o te whakatoranga tipu i muri i te marara tawhiti (LDD) me nga matauranga e pa ana ki naianei ko te kaupapa i arotakehia e te roopu a Prof. Li Dezhu i te Kunming Institute of Botany of the Chinese Academy of Sciences (CAS), i te mahi tahi me nga kairangahau mai i te Xishuangbanna Tropical Botanical Garden o CAS, te Whare Wananga Hiperu o Hiruharama, me te Whare Wananga o Edinburgh.
I whakaputaina te arotake i roto i Nga mahi i roto i te Ecology & Evolution.
Ko te LDD kei tua atu i te awhe o te momo he tino kaiakiaki o te tohatoha kanorau koiora ki te ao. Ahakoa he onge nga huihuinga LDD, he uaua ki te ine me te matapae, he mea tino nui ki te koiora, kei reira ka pa ki te huihuinga koiora, nga urupare ki nga huringa taiao taiao me te tangata tangata, me te horapa o nga momo whakaeke.
E mohio ana tatou, ka whai hua noa te marara mena ka whai i te whakaturanga angitu, engari ko nga rangahau o mua mo te tipu LDD kua aro noa ki te waahi marara, ko te tikanga he iti rawa te aro ki te whakaturanga i muri i te marara. No reira ko te whakahiato ariā o te whakaturanga muri-LDD puta noa i nga taake rereke me nga unahi mokowā-a-waa kei te tino ngaro.
Kua tekau tau te roopu a Ahorangi Li e mahi ana i te koiora i waenga i nga whenua, te phylogeography, me te LDD o nga tipu. Na roto i te rangahau tuhinga nui, i whakarāpopotohia e te roopu nga matauranga o naianei mo te wahanga o te whakaturanga i muri mai i te LDD i roto i te koroni tipu. I tautuhia e ratou e ono nga mea matua mo te angitu o te whakatuutanga: te pehanga toha; āhuatanga mahi; nga mahi tino nui me te raruraru anthropogenic; nga kaipahua, nga kaiwhakataetae, me nga kaiwhaiwhai; te ngawari o te kohanga; me te pānga Allee.
I runga i tenei kaupapa, i whakaarohia e ratou he anga ine nui mo te whakaturanga i muri mai i te LDD, e whai ana ki te whakarato i tetahi anga ariā ine mo te rangahau o te koronitanga i muri i te LDD me tetahi huarahi ki te aromatawai i te tupono o te whakaekenga o nga momo.
E ai ki nga kairangahau, ko te koiora, ko te phylogeography, me te rauropi nekehanga me whakakotahi kia pai ake te whakaatu i te puta, te wa, me te tikanga o nga huihuinga LDD.
I tua atu, ko nga hononga i waenga i nga mea e awe ana i te whakaturanga me ako ki te whakatau i to raatau hiranga. I tua atu, ko nga rereketanga i roto i nga tikanga o te whakaturanga i muri i te LDD me whakataurite puta noa i nga pauna taiwhenua (miriona tau) me nga tau o mua (Anthropocene).
I roto i te katoa, ko tenei arotake e whakarato ana i nga turanga ariā me te ine mo te whakakii i nga waahi matauranga o naianei mo te whakatuutanga me te whakatairanga i to maatau mohiotanga ki nga tikanga e hangai ana i te koiora koiora o te ao.
"Ko te pai ake o te maarama ki te whakaturanga i muri i te LDD ka awhina i a maatau ki te mohio ki nga mea o mua me te matapae mo nga ra kei te heke mai i roto i te waa o nga huringa anthropogenic tere. Ka awhina ano pea ki te whakaiti i etahi o nga paanga kino o enei huringa ma te whakaiti i nga whakaekenga koiora me te awhina i nga nekehanga tipu hei whakautu huringa rererangi,” ko ta Prof. Li.